Haber - MundusPlus

Avrupa Komisyonu Net Sıfır Sanayi Yasası Çerçevesinde AB’nin Dışa Bağımlılığı Raporu

Avrupa Komisyonu, Net-Zero Industry Act / Net Sıfır Sanayi Yasası (NSSY) çerçevesinde yayımladığı yeni bildiride, AB'nin net-sıfır teknoloji ürünlerinde üçüncü ülkelere olan bağımlılığına ilişkin verileri güncelledi. Rapor, 2023 yılına ait verilere dayanarak, özellikle Çin'in pek çok stratejik ürün grubunda AB pazarındaki payının %50’yi geçtiğini ve bunun enerji arz güvenliği açısından risk oluşturduğunu vurguluyor.

AB, NSSY kapsamında belirlenen hedeflere ulaşabilmek için üretim kapasitesini artırmayı ve tedarikteki dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Komisyon, net-sıfır teknolojilerin üretiminde kullanılan özel bileşenlerin menşe ülkelerini analiz ederek, bu ürünlerin ne oranda üçüncü ülkelere bağımlı olduğunu hesapladı. Bu hesaplamalarda ithalat, ihracat ve üretim verileri temel alındı.

Komisyon yasa kapsamında, net sıfır ekonomi için gerekli teknolojilerde, AB’nin üçüncü ülkelerden ithalata %50’den fazla oranda bağımlı olduğu durumlarda gerçekleştirilecek üretim ve yatırım projelerini “net sıfır stratejik proje” olarak tanımlayacak. Bu projeler için hızlandırılmış izin süreçleri ve finansman kolaylıkları getirilmesi planlanıyor.

Rapor, güneş paneli sistemlerinden batarya hücrelerine kadar 25 net-sıfır teknoloji ürününü kapsamına alıyor. Verilere göre, güneş fotovoltaik (PV) modüllerinde AB tedarikinin %94’ü, batarya anodu aktif maddelerinde ise %81’i Çin kaynaklı. Rüzgar türbinleri için kullanılan mıknatıslarda bu oran %93’e kadar çıkıyor. Kara ve açık deniz rüzgar teknolojilerinde kulelerde %9; elektrik şebekesi teknolojilerinde güç trafolarında %9, elektrik iletimi ve dağıtımı için kablo ve hatlarda %4; hidroelektrik teknolojilerde hidro türbin kanatlarda ve yönlendirme kanat ve distribütörlerinde %4 ile en yüksek bağımlılığın Türkiye’ye olduğu görülmektedir.

Bu kapsamda, AB’nin net-sıfır teknoloji ürünlerinde üçüncü ülkelere olan bağımlılığına yönelik raporda yer alan tablo aşağıda sunulmaktadır.

2023 Yılında AB’nin En Çok İthalat Gerçekleştirdiği İlk Üç Ülkeden Tedarik Payları

Net Sıfır Teknolojisi Alt Kategorisi	Nihai Ürün	Ana Bileşen	En Yüksek Paya Sahip Ülke [Pay]	İkinci En Yüksek Pay [Ülke]	Üçüncü En Yüksek Pay [Ülke]
Güneş PV teknolojileri	Güneş PV sistemleri	-	79 % [Çin]	1 % [Japonya]	-
Güneş PV teknolojileri	-	PV modüller + PV hücreleri veya eşdeğeri	94 % [Çin]	-	--
Güneş PV teknolojileri	-	PV inverterleri	50 % [Çin]	3 % [Japonya]	2 % [Birleşik Krallık]
Güneş PV teknolojileri	-	PV wafer’ları veya eşdeğeri	79 % [Çin]	6 % [ABD]	6 % [Tayvan]
Güneş termal teknolojileri	Güneş termal sistemleri	-	2 % [Çin]	-	-
Kara ve deniz üstü rüzgar teknolojileri	Kara ve deniz üstü rüzgar türbinleri	-	2 % [Hindistan]	-	-
Kara ve deniz üstü rüzgar teknolojileri	-	Kuleler	9 % [Türkiye]	-	-
Kara ve deniz üstü rüzgar teknolojileri	-	Rüzgar türbinlerinin kalıcı mıknatısları	93 % [Çin]	6 % [Japonya]	-
Batarya teknolojileri	Batarya paketleri, modülleri ve hücreleri	Batarya paketleri, modülleri ve hücreleri	50 % [Çin]	4 % [Güney Kore]	1 % [Japonya]
Batarya teknolojileri	-	Ayırıcılar	19 % [Güney Kore]	17 % [Çin]	10 % [Birleşik Krallık]
Batarya teknolojileri	-	Anot aktif malzemeleri	81 % [Çin]	18 % [Güney Kore]	-
Gravitasyonel depolama teknolojileri	Pompalı sıvı depolama	-	1 % [Çin]	-	-
Isı pompası teknolojileri	Isı pompaları	-	11 % [Çin]	2 % [Japonya]	2 % [İsviçre]
Elektrik şebekesi teknolojileri	Kara ve deniz altı trafo merkezleri	-	31 % [Çin]	3 % [Türkiye]	2 % [İsviçre]
Elektrik şebekesi teknolojileri	-	İletim/dağıtım kabloları ve iletkenler (yüksek gerilim AC/DC dahil)	4 % [Türkiye]	3 % [İsviçre]	2 % [Çin]
Elektrik şebekesi teknolojileri	Güç transformatörleri	Güç transformatörleri	9 % [Türkiye]	6 % [Çin]	2 % [İsviçre]
Elektrik şebekesi teknolojileri	-	Anahtarlama donanımları, elektrik kabinleri, baralar	5 % [Norveç]	5 % [Çin]	5 % [Türkiye]
Elektrik şebekesi teknolojileri	-	Devre kesiciler	5 % [İsviçre]	5 % [Çin]	5 % [Birleşik Krallık]
Elektrik şebekesi teknolojileri	-	İzolatörler	14 % [Çin]	3 % [İsviçre]	2 % [ABD]
Elektrik şebekesi teknolojileri	-	Ayırıcılar	7 % [İsviçre]	2 % [Güney Kore]	-
Nükleer yakıt döngüsü teknolojileri	-	Santrifüjler	2 % [İsviçre]	-	-
Hidroelektrik teknolojileri	Su türbin sistemleri	-	1 % [Çin]	-	-
Hidroelektrik teknolojileri	-	Su türbin çarkları + yönlendirme kanatları olan dağıtıcılar	4 % [Türkiye]	2 % [Hindistan]	1 % [İsviçre]
Dönüştürücü sanayi teknolojileri (karbonsuzlaştırma için)	Endüstriyel indüksiyon ısıtıcıları / fırınlar	Endüstriyel indüksiyon ısıtıcıları / fırınlar	4 % [Birleşik Krallık]	2 % [Güney Kore]	1 % [Türkiye]
Dönüştürücü sanayi teknolojileri (karbonsuzlaştırma için)	-	Elektrikli fırınlar için grafit veya karbon elektrotlar	15 % [Çin]	8 % [Hindistan]	2 % [Japonya]

Komisyon, her yıl güncellenmesi planlanan rapor ile AB'nin dış tedarik bağımlılığındaki değişimleri izleyerek, tedarik zinciri kırılganlıklarını zamanında tespit etmeyi ve politika yapıcıların stratejik kararlarını bu doğrultuda şekillendirmesini sağlamayı hedefliyor.

Kaynak: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:C_202503236

Tüm Haberler